زیدان در برابر گواردیولا

زین الدین زیدان بازیکن محبوب من و یکی از موفق ترین مربیان فوتبال دنیاست. البته در کسوت بازیکنی، کسی از ستایش او تعجب نخواهد کرد. اما شاید تحسین او، آن هم فقط پس از گذشت یک سال و نیم از شروع به کار او در زمینه سرمربی گری، جای تعجب باشد. اما او در همین یک سال و نیم، دو بار قهرمان معتبرترین جام باشگاهی در سطح جهان شده است، یک بار قهرمانی در لالیگا را تجربه کرده است، یک بار قهرمانی در سوپر کاپ اروپا و یک مرتبه هم تجربه قهرمانی در جام باشگاه های جهان را تجربه کرده. آماری که شاید به همین زودی ها قابل دسترسی نباشد. او تیمی را به این همه افتخار رسانده است که با «بنیتز» در حال نابودی بود. زیدان در عمر کوتاه مربی گری خود، به همه چیز رسیده است. اما با این همه، من گواریولا را به مراتب از او بزرگتر و موفق تر میدانم.

سال 2002، فینال سوپر کاب اروپا، میان رئال مادرید و یک تیم فرانسوی که فکر میکنم المپیک مارسی بود را به یاد می آورم. گزارشگر بازی جواد خیابانی بود. آن سالها رئال مادرید به همراه منچستر یونایتد و آرسنال زیباترین بازی ها را به نمایش می گذاشتند. یادم هست جواد خیابانی در اثنای گزارش آن بازی یادآور شد که رکورد تعداد پاسهای رد و بدل شده میان بازیکنان در یک بازی، در اختیار منچستر یونایتد است. تعداد پاس؟ 405 مرتبه! همین هفته پیش که استقلال از العین 6 تا خورد، تعداد پاسهای تیم العین حدود 450 پاس بود. این پیشرفت فوتبال است. شاید در همان سال 2002، مجموع تعداد پاسهای دو تیم آسیایی در یک بازی به 400 هم نمیرسید. به قول بنده خدایی، سیستم تیم ها مخصوصا در غرب آسیا، «علی اصغری» بود، به قول خودمان «بکش زیرش»!

یک روزی تعداد پاسها در یک تیم، آن هم در بالاترین سطح فوتبال دنیا 405 پاس بود و روزی دیگر تعداد پاسهای یک تیم درجه چندم دنیا نزدیک 500 پاس. این تغییر اتفاقی نیست. سبک بازی فوتبال دنیا حتی تا سال های 2008 تغییر خاصی نسبت به سال 2002 نداشت. اما از سال 2009 و با ظهور «پپ بزرگ»، گواردیولای عزیز و البته کچل! کاملا سبک بازی ها متفاوت شد. دیگر مربیان «بکش زیرش» جایی در فوتبال ندارند. حتی مربیانی که به دفاع صرف و گلزنی در ضد حمله مشغولند نیز در سطح اول فوتبال دنیا جایی ندارند. امروز فابیو کاپلو کجاست؟ شاید بتوان تا حدودی آنتونیو کونته را یک نئو کاپلو دانست. تفاوتشان در نحوه بالانس تیمهایشان در حمله و دفاع است. کونته کمی بهتر و بیشتر حمله میکند.

اما به راستی چه شد که مربیانی همانند کاپلو و مارچلو لیپی بزرگ که قهرمان دنیا شده بود دیگر جایی در سطح اول فوتبال دنیا ندارند؟ پاسخ قطعا به گواردیولا بر میگردد.

گواردیولا پارادایم فوتبال را عوض کرد. او یک انقلابی بزرگ بود. شاید مربیان دیگری باشند که در این پارادایم جدید بهتر بتوانند جام ببرند، اما پدر پارادایم جدید فوتبال کسی نیست جز گواردیولا. او فوتبال را که می رفت توسط امثال مورینیو به یک بازی خسته کننده تبدیل شود از مرگ نجات داد. او احیاگر بازی فوتبال، و منجی صنعت فوتبال بود.

زیدان شاید ده ها جام دیگر هم ببرد، اما با این سبک فعلی هرگز نخواهد توانست که فوتبال جدیدی را به تاریخ عرضه کند. شاید او جامهای بیشتری را نسبت به دوران بازیگری به چنگ آورد، اما اگر در عرصه فوتبالی، سبکی جدید از هافبکِ بازیساز را ارائه داد، قادر نیست که در عرصه مربیگری هم این کار را بکند. او شاید فردی باشد که در دوران فوتبال گواردیولایی بیش از همه نائل به کسب جام شود. اما او پدر فوتبال مدرن نخواهد بود؛ او گواردیولا نخواهد شد.