کسب قدرت اجتماعی

کسب قدرت اجتماعی، از مقوله های فوق پیچیده است که هر کسی را یارای اجرای آن نخواهد بود. بحث حول این مفهوم البته به سختی اجرای آن نیست. ولی در مقام عمل، این امر بسیار پیچیده می نمایاند. (و من چقدر به خودم فشار می آورم که فلسفی بنویسم.) سهولت در نظر، باعث آن است که هر کسی در خود این توانمندی را حس کند؛ اما صعوبت در عمل مسبب خسران فراوان است.

از خوبی های جریان اصلاحات یکی هم آن است که هر کسی تخصصی بحث می کند. اگر کسی در عرصه خاصی مدعی است، می توان نتیجه گرفت که او حداقل چند کتابی در آن زمینه خوانده است. اگر هم صحبتی ندارد، سکوت پیشه می کند. اما در مقابل، جریان اصولگرا و اگر عام تر بحث کنیم، جریانات مدعی مذهب در کشور ما، با اینکه مطالعه زیادی هم ندارند، اما سعی دارند در قبال هر چیزی نظریه علمی مطرح کنند.

البته متاسفانه نسل جدید اصلاح طلبان نیز همانند نسل قبلی نیست. آنها به گمانم شبیه جریان اصولگرا شده اند و این اصلا خوب نیست.

القصه، در گروه های تلگرامی که مشاهده می کنم، دوستان عزیز مذهبی من، در هر زمینه ای که بحثی مطرح می شود داخل گود شده و اظهار فضل می کنند، لیکن از آنجا که سوادشان بیش از ارزنی نیست، در هر مورد نیز با وسعی کم و توانی اندک، در آخر مجادله، به بدترین شکل ممکن ضایع (!) شده و میدان را به دوستانی که با ما هم نظر نیستند واگذار می کنند.

برای دوستان حزب اللهی خودم به شدت آرزو میکنم که در ابتدا کمی سطح سواد خودشان را بالا ببرند و در مرحله بعد کمی تخصصی تر بحث کنند.

در مورد برجام که با دوستان بحث می کردیم، از آنجایی که به لطف یکی از اساتید گرام، تخصصی در این زمینه وارد شدم تقریبا دست خالی جریان اصلاحات و اعتدال را رو کردم. اما دوستانی داشتم که چه در زمینه برجام، چه در زمینه سند 2030، چه در زمینه تاریخ انقلاب و چه در زمینه های دیگر اظهار فضل می کردند بدون آنکه حتی اندکی مطالعه داشته باشند. از این رو، وقتی افراد بی طرف مشاهده می کنند که در هر زمینه ای، جریان اصلاحات پیروز است و در واقع دست خالی جریان اصولگرایی را میبینند، خب طبیعی است که به آن سو متمایل شوند.

کمی مطالعه، کمی بحث تخصصی، کمی دقت نظر، کمی ادعای کمتر، دوستان! اندکی تفکر...

زین همین سبب، معمولا جریان اصلاحات به شکلی آرام و تدریجی، قدرت اجتماعی بیشتری را به سمت خود جذب می کند. شاید در سالهای گذشته مثلا اوائل دهه 70، و حتی تا اواسط دهه 80، پایگاه اجتماعی اصولگرایان بسیار بیشتر بود، اما در گذر زمان شاهد آن هستیم که نفوذ کلمه اصلاح طلبان بیشتر میشود، چون تخصصی بحث میکنند. کلا آنکه اگر چیزی نمیدانیم، حداقل تخصصی بحث نکنیم، سوالی بپرسیم، یا در بهترین حالت، پارادوکس های منطق طرف مقابل را به او نشان دهیم. ولی بحث ایجابی نکنیم که ضایع می شویم!

باشد که رستگار شویم...

من مفاخرم

در خلال «داستان تحول من» قضیه لقب «فخرالفخرا مفاخرالفخور حافظ الدوله خان رئیس کچل ها» را عرض کرده بودم.

بله من مفاخرم. مفاخرها ویژگی هایی دارند. یکی از آن ویژگی ها هم این است که «فحش خور» ملسی دارند.

به طور مثال در این چند روز، وقتی با هواداران حاج حسن روحانی بحث میکنیم در آخر کار متوجه می شویم که یک عدد «راست افراطی» هستیم. و آن هنگام که با طرفداران حاج محمود احمدی نژاد به جدال احسن می پردازیم ملقب می شویم به «چپ افراطی»؛ فحش خوری یکی از ویژگی های مفاخرهاست
 

طراحی زمین بازی مهمتر از پیروزی در انتخابات

به چه کسی رای بدهیم؟

سوال سختی است. تا این لحظه خودم هنوز به نتیجه خاصی نرسیده ام. مادرم یک ایده منحصر به فردی در همین زمینه دارد. چون در اولین دوره ریاست جمهوری به بنی صدر رای داده اند و بنی صدر هم آن ماجراها را پیش آورد، از همین منظر مادر محترم علاقه ای ندارند تا به نفر پیروز انتخابات رای دهند. من نیز تا دوره قبل معتقد بودم خب یک رای است دیگر! به یک نفری رای می دهیم. اما این دوره واقعا معتقدم در قبال رای دادن و رای ندادن به صورت کلی، و رای دادن به یک فرد خاص باید در محضر خداوند پاسخگو باشیم.

ایده اولیه دموکراسی «جمع جبری» رای همه آحاد مردم است. یعنی هر شهروند بر اساس منافع خودش به فرد خاصی رای می دهد و خب هر کسی که توانست مجموع جبری بیشتری را به خود اختصاص دهد پیروز انتخابات خواهد بود. اما در جهان واقع همه چیز به همین زیبایی و باکلاسی رقم نمی خورد. مردم اولا در بسیاری مواقع توان فهم منافع خود را ندارند. یعنی نمی دانند چه چیز خوب است و چه چیز بد. دوم آنکه حتی اگر بتوانند منافع خود را به خوبی تشخیص دهند، به سختی یک ارتباط منطقی میان منافع کوتاه و بلند مدت خود برقرار خواهند کرد. سوم آنکه مردم در تشخیص اینکه چه کسی می تواند منافع آنان را تامین کند نیز در اکثر مواقع ناتوانند. و چهارم آنکه لزوما نامزدهای انتخاباتی با منافع مردم هماهنگ نیستند؛ با این توضیح که کاندیداها مدت هاست که در شرایط مردم زندگی نکرده اند و درک آنان از جهان پیرامون با درک مردم فرسنگ ها فاصله دارد.

نتیجه آنکه بازی انتخابات به همان سادگی هایی که دموکراسی فرض می کند نیست. بسیار پیچیده بوده و راهروهای تودرتوی زیادی دارد که فهم آن جدا کار مشکلی است. در ایام تبلیغات هم آن کاندیدایی مطمئنا رای بیشتری را جذب خواهد کرد که بتواند فهم عمومیِ عموم مردم را در این راهروها، به آن سمتی هدایت کند که خود می خواهد. از این رو، هر فرد بنا بر درک خود از وقایعِ در جریان، باید دست به اقداماتی بزند که بتواند در فهم مردم تاثیری هر چند ناچیز داشته باشد. البته هر انتخابات، انتخاب یک مسیر 4 ساله نیست. گاهی یک انتخاب، مسیر چند دهه ای ما را رقم خواهد زد و حتی در شرایط خاصی، مسیری که کشور در چند قرن آتی طی خواهد کرد نیز توسط مجموعه ای از انتخابهای امروز ما تعیین خواهد شد. به طور مثال فرض کنید مردم سال 32 به جای تمکین به دستور مصدق مبنی بر خانه نشینی، به خیابان می ریختند و از وقوع کودتای 28 مرداد جلوگیری می کردند. خب این کمک بسیاری به آینده کشور می کرد. یا فرض کنید آن سربازی که شب کودتای نوژه به دفتر آیت الله خامنه ای رفت و طرح کودتا را لو داد. اگر آن سرباز به موقع اقدام نمی کرد قطعا امروز مسیر کشور غیر از آن چیزی بود که در این نزدیک به 40 سال طی شده است. سال ها پیش کتابی داشتم به نام «خواص در لحظه های تاریخ ساز» که این موارد را به خوبی شرح داده بود. انتخابهای به ظاهر کوچکی که مسیر آینده تاریخ (در وسعت کل عالم بشریت) را رقم میزند. البته برخلاف ادعای آن کتاب، این انتخابها لزوما توسط نخبگان جامعه صورت نمی پذیرد. قبلا هم بیان کرده ام که بهترین تعریف از عوام و خواص را متعلق به رهبر معظم انقلاب میدانم: خواص افرادی هستند که بر اساس تحلیل و فکر دست به اقدامی میزنند، ولو در لباس نانوا یا پاکبان شهرداری باشند. اما ممکن است فردی در مقام استادی، نمایندگی، وکالت ملت، حقوقدانی و ریاست جمهوری باشد اما عوام باشد چرا که نمی فهمد فلان حرکت به چه معناست و چه عواقبی دارد. از این منظر اگر بخواهیم به انتخابات نگاه کنیم، باید کمی دست به عصا باشیم. گاهی انتخاب یک فرد، گر چه بسیار هم دوستش داریم به صلاح نیست. گر چه شاید بهترین هم باشد اما به صلاح نیست. به طور مثال من شخصا در سال 92علاقه بسیاری به آقا سعید عزیز، دکتر جلیلی بزرگ داشتم. به او هم رای دادم. اما واقعیت این است که مناسبترین فرد در آن سال قطعا و یقینا جناب قالیباف بود. مردم مشکلات خود را زیر سر تحریم ها می دیدند و مسئول مذاکراتی ما نیز سعید جلیلی بود. ضمن آنکه در دو سال آخر دولت احمدی نژاد، مردم یکی از بدترین شرایط اقتصادی پس از انقلاب را تجربه می کردند و مسیری غیر از راه احمدی نژاد، از نظر آنها مسیر درست بود. درست یا غلط، سعید جلیلی در اذهان عامه ملت ادامه دهنده راه دولت دهم بود. پس تقریبا انتخاب او به عنوان رییس جمهوری امری محال می نمود. چه بهتر آن بود که جلیلی کنار میرفت تا بخش زیادی از 4 میلیون رای او به نام قالیباف نوشته شود. به این صورت به مصیبت روحانی-ظریف دچار نمی شدیم.

بازی انتخابات به سادگی فروض دموکراسی نیست. پس ساده بازی نکنیم. خب پس چه کار باید می کردیم؟ سوال خوبی است. امروز جامعه به مرحله عبور از برجام نرسیده است. به همین دلیل به مرحله عبور از روحانی هم نرسیده است. ما می توانستیم در زمان مناظرات به گونه ای زمین بازی را طراحی کنیم که اولا مردم از اصل نظام زده نشوند و ثانیا هر کسی که رییس جمهور بعدی کشور شد، مجبور باشد در آن زمینی بازی کند که ما طراحی کرده ایم. جنابان رییسی، میرسلیم و قالیباف به شدت در این مرحله دچار ضعف درک سیاسی شدند و در همان زمینی بازی کردند که روحانی و جریان پشت سر او می خواهد. البته نمیخواهم بگویم روحانی قصد دارد نظام را زمین بزند، اما جریانی پشت سر او قرار داد که دقیقا خواهان همین است. از همین منظر در مناظرات و مخصوصا مناظره سوم بازی فساد را به راه انداختند و هر آنچه از واقعیت و دروغ بود به دیگران نسبت دادند. قطعا نظام عزیز ما در حد زیادی دچار فساد شده است ولی وقتی مسئولین درجه یک نظام اینچنین همدیگر را متهم میکنند، اولین نتیجه آن دلزدگی مردم از حاکمیت است. نکته دوم آنکه وقتی مردم از حاکمیت و اصلاح اوضاع جاری به دست دیگر نامزدها ناامید شوند، ترجیح می دهند هزینه های تغییر را نپردازند و همین وضع موجود را تحمل کنند. در نتیجه اوضاع در انتخابات 29 اردیبهشت به سود روحانی و در بلندمدت به سود جریان پشت سر روحانی رقم خواهد خورد. مسیر درست، بیان ضعفهای دولت یازدهم در عرصه سیاستگذاری و اداره امور بود. به هیچوجه نباید وارد بازی «چه کسی فاسدتر است؟» می شدیم. باید بستر لازم را برای تغییر پارادایم فکری مردم فراهم میکردیم. اگر این تغییر به سرعت رخ می داد که چه بهتر! اگر هم به سرعت رخ نمیداد در دوره آتی، جناب روحانی در زمینی بازی می کرد که خودش طراحی نکرده بود. یعنی با یک سیاست ورزی عاقلانه خواست مردم از قوه مجریه به این شد می شد: «تغییر نگاه سیستم اجرایی از خارج به داخل» که در نتیجه  شرایط برای برجام های 2 و 3 و نابودی کشور از بین میرفت. به این صورت در حالت حداکثری دولت از دست جناب روحانی خارج می شد و در حالت حداقلی روحانی به یک بازیکن بی دردسر تبدیل می شد. امروز مردم ما دیگر آمادگی ذهنی کافی برای پذیرش برجام دوم را ندارند بالاخص اینکه این بار باید بر سر برنامه موشکی معامله کنند، آن هم در میدان جنگ غرب آسیا! خب پس شرایط برای برجام دوم فراهم نیست خدا را شکر. اما برای زدن زیر میز برجام 1 هم شرایط مناسب نیست. در واقع مردم امروز بین «حفظ برجام »1 و «بازگشت تحریم ها» انتخاب میکنند آن هم با نمک فساد و غم زدگی از سیستم حاکمیتی. اما بهتر آن بود که ما زمین بازی را به انتخاب بین «بازگشت تجریمها در عین اجرای ذلیلانه برجام» و یا «بازگشت تحریمها و حفظ عزت و پیشرفت از مسیر تمرکز بر توانمندی داخلی» تبدیل میکردیم. متاسفانه کاندیداهای ما این فهم را نداشتند. البته توانایی این کار را هم نداشتند. در این شرایط جلیلی قدرت این تغییر را داشت، اما هنوز مردم باور ندارند که با حفظ برجام، تحریمها باز خواهد گشت. عصر روز جمعه در همان زمان مناظره، متاسفانه تحریمهایی علیه ما وضع شدند که شرایط را برای دسترسی دولت به دلارهای حاصل از فروش محصولات پتروشیمی سخت و غیر ممکن می کردند. اگر تیم پشت صحنه یکی از سه کاندیدای حاضر سرعت عمل کافی برای فهم این موضوع و انتقال آن به کاندیدای خود را داشتند زمین بازی کاملا به نفع ما عوض میشد. اما خب افسوس بابت فهم اندک و سرعت لاکپشتی تیم های پشت صحنه ما...

امروز حتی اگر یکی از سه کاندیدای ما هم پیروز شود باید در زمین تعیین شده توسط روحانی بازی کند و یعنی کوتاهی دست ما از بعضی ابزارها..

خلاصه آنکه سیاست محل رفتارهای بچه گانه و جاهلانه نیست. سیاست یک بازی است، اما بازی میان بزرگترها. سیاست یک بازی کوتاه مدت نیست که تمام شود. یک بازی در جریان است که گاهی میتوانیم ببازیم ولی آنی اتفاق بیفتد که ما میخواهیم و گاهی میتوانیم ببریم ولی آنی نشود که ما میخواهیم. سیاست یک بازی استراتژیک برای مغزهای استراتژیست است.

القصه ما بیشتر از آنکه روی برد 29 اردیبهشت بیاندیشیم باید به تغییر زمین بازی فکر کنیم. خوشبختانه سعید جلیلی یک استراتژیست بزرگ در زمین بازی سیاسیون است. او نه در سال 92 زیر بیرق پایداری ها رفت و نه امروز زیر علم شکسته «جمنا» سینه میزند. او می فهمد که جمنا یک حرکت از قبل شکست خورده است. پس درست بازی می کند.

برگردیم به سال 2010. یک ماه قبل از شروع جام جهانی؛ نیمه نهایی جام قهرمانان اروپا؛ بازی اینترمیلان در برابر بارسلونا. درصد مالکیت توپ کاملا به نفع بارسلونا بود. یک چیزی حدود 89 درصد زمان بازی توپ توسط بارسلونا می چرخید. اما نتیجه نهایی؟ اینتر برنده شد، به فینال رفت و قهرمان شد. شاید امروز هم بهتر باشد توپ را به حریف بدهیم. اما کاری کنیم که توپ را طوری بچرخاند که ما میخواهیم. این شاید بهتر باشد. البته تخیلی حرف میزنم. از اصولگرایان این سطح از سیاست ورزی بعید است. باید از ذیل چتر اصولگرایی خارج شویم. امروز در این جناح کمتر از انگشتان یک دست، فردی را پیدا می کنیم که بتواند خوب بازی کند. اما خب، چاره چیست؟ فکر نمیکنم بتوانیم توپ را خوب بچرخانیم، بهتر است حریف را به گردش توپ به آن شکلی که ما میخواهیم، وادار کنیم. باید سعی کنیم اگر پیروز نمی شویم، پیروزی رقیب را حتی از دور گذشته کمتر کند. آقای روحانی در یکی از سخنرانی های تبلیغاتی شان اظهار کردند با 51 درصد رای نمی توان بسیاری از کارها را انجام داد. درست می گویند. بالاخره تفاوت است میان رئیس جمهوری با مثلا 70 درصد یا 90 درصد رای و رئیس جمهوری با 51 درصد و به عبارت دقیق تر 50/7 دردص رای. باید رای دور دوم ایشان از این میزان نیز کمتر باشد.

باشد که رستگار شویم...

فهم اشتباه از تجربه ریگان

طرفداران دولت یازدهم معتقدند که مسیر دولت برای مبارزه با رکود تورمی، مسیری علمی و مبتنی بر تجارب گذشته است. آنها شرایط ایران امروز را با آمریکای دهه 80 میلادی مقایسه کرده و ادعا دارند که دولت یازدهم همان مسیر را طی می کند. اما آیا این ادعا مقارن حقیقت است؟ قطعا و یقینا خیر! پاسخ کاملا منفی است.

آمریکا در دوران ریگان با رکود تورمی عجیب و غریبی دست و پنجه نرم میکرد. تا قبل از آن و بر اساس آموزه های کینزین ها، اعتقاد اندیشمندان اقتصاد بر این بود که هیچگاه دو پدیده رکود و تورم به طور همزمان در یک اقتصاد رخ نخواهند داد. اما تجربه آمریکای دهه 80 مبانی این اندیشه را به طور کامل ویران کرد. جهان با تجربه رکود تورمی در یک اقتصاد روبرو شده بود. هیچ نسخه از قبل آماده شده ای نیز برای درمان این بیماری وجود نداشت. اقتصادیون آمریکا دست به کار شدند. آنها روشی را برای درمان وضع وخیم آمریکا تجویز کردند که با درصد موفقیت بالایی روبرو شد.

بزرگان ترجمه اقتصادی در ایران فکر می کنند که دولت آمریکا ابتدا با تورم مبارزه کرد تا وضعیت رکود تورمی به وضعیت رکودی تبدیل شود و سپس از حالت رکود به رونق اقتصادی دست پیدا کرد. این برداشت از تجربه آمریکا هر چند با معیارها و شاخصهای اقتصادی منطبق است اما در سطح خط مشی گذاری هیچگونه انطباقی با وضعیت آمریکای دهه 80 ندارد.

همین بزرگان ترجمه که از قضا مشاوران و مسئولین دولت یازدهم هم هستند با همان فرضی که گفته شد، وضعیت فعلی کشور را به وجود آورده اند. اما مشکل این تفکر کجاست؟

واقعیت آن است که برخلاف تفکر بزرگان ترجمه ما، آمریکای ریگان ابتدا به جنگ غول تورم نرفت. بلکه از همان ابتدا با هر دو غول تورم و رکود به طور همزمان جنگی خونین (!) را آغاز نمود. اما اقدامات دولت وقت آمریکا برای مبارزه با غول تورم زودتر عیان شد و اثر آنها بر شاخصهای اقتصادی با سرعت بیشتری نسبت به اقدامات مقابله ای با رکود، هویدا شدند. مهمترین عمل دولت ریگان کاهش بودجه دولتی به میزان قابل ملاحظه و چشمگیری بود. آنها بودجه را کاهش دادند، برخلاف دولت ایران که بودجه خود را در عرض 4 سال، 140 درصد رشد داد. دولت ریگان در عین کاهش کلیت بودجه، بخش عمرانی آن را تا حدی که چرخ صنعت را به گردش دربیاورد افزایش داد. اما در ایران، دولت یازدهم به طور متوسط، کمتر از 20 درصد بودجه عمرانی را محقق کرده است. در واقع ما اینجا 140 درصد در بخش جاری بودجه افزایش داده ایم.

منظم تر بگویم: دولت ریگان هزینه های جاری دولت را کاهش داد تا از طریق آن با تورم ملی مقابله کند. اما در عین حال، بودجه عمرانی را افزایش داد تا صنعت شکوفا شده و دوران رکودی تمام شود. از آنجایی که بخش قابل ملاحظه ای از درآمد دولت آمریکا از طریق مالیات کسب میشود، با کاهش بودجه دولتی، نیاز دولت به مالیات بخش صنعتی هم کاهش پیدا کرد که همین امر نیز به نوبه خود منجر به بهبود شرایط رکودی شد. البته شاید این سوال برای خواننده اقتصادی پیش بیاید که اگر مالیات را کاهش دهیم، اثر انبساطی در حجم پول داشته و اثر کاهش بودجه جاری را خنثی می کند. حرف درستی است، اما نه برای شرایط رکودی. در شرایط رکود که وضع بنگاه های اقتصادی خوب نیست، کاهش مالیات ها اثر زیادی برای افزایش تورم نخواهد داشت.

اما در ایران وضع کاملا برعکس است. دولت بودجه عمرانی را پرداخت نمیکند. بودجه جاری را به شدت افزایش می دهد و مالیاتها را تا حد زیادی افزایش داده است. دقیقا بر عکس اقدامات دولت ریگان. اما سوال، پس چرا تورم کاهش پیدا کرده است؟ پاسخ را در نرخ بهره بانکها جستجو کنید.

کسب محبوبیت خوار کننده!

اگر به تاریخ انقلابمان نگاه کنیم، از همان سال 42 رد پای حسن روحانی وجود دارد. اولین کسی هم که به امام خمینی (ره) لقب امام داد، همین حاج حسن روحانی خودمان بود. اما قبل از انقلاب که تقریبا اثری از آقای خاتمی نمیبینیم. در واقع ایشان به معنای واقعی کلمه یک انقلابی نیستند و برای انقلاب هیچ هزینه ای پرداخت نکرده اند

در تاریخ جمهوری اسلامی هم که نگاه کنیم به جز یک دوره هشت ساله که آقای خاتمی رییس جمهور بوده است، همیشه حسن روحانی جایگاه بالاتر، مهمتر و موثرتری داشته است.

اما اینکه امروز حسن روحانی از نام محمد خاتمی برای کسب محبوبیت استفاده می کند هم برای خودش و هم برای نظام اصلا معنای خوبی ندارد.

برای خودش که معلوم است. او یک پیرو مکتب نیاوران و کارگزاران است. این قشر به شدت آدمهای مغروری بوده اند. آنها خود را برتر از دیگران میدانند. مطمئنا بیشترین کسی که از بردن نام خاتمی برای کسب محبوبیت رنج میبرد خود حسن روحانی است.

اما برای نظام از دو جهت ایراد دارد. اول آنکه رئیس جمهور همین نظام به میزانی در کسب محبوبیت ناموفق است که مجبور است به دیگران پناه ببرد. دوم آنکه این سرپناه یکی از سران فتنه 88 است که نظام او را طرد کرده!

وا حسرتا...!

یک بازی دو سر باخت برای نظام...

در باب برجام-2

با عزیزانی از حامیان دولت یازدهم مشغول بحث حول برجام و سیاست های دولت یازدهم بودیم. تحلیلهایم را بدون هیچ تغییری در ادامه به اشتراک می گذارم

با سلام و عرض احترام خدمت شما. جدا خوشحال شدم که حداقل یکی از طرفداران برجام، سعی میکند با زبان آمار و علوم دقیقه با بنده بحث کند. دوستان دیگر معمولا اوائل که تهمت احمدی‌نژادی بودن به بنده می‌زنند. و در آخر بحث هم، زمانی که سخن دیگری ندارند با بیان اینکه ما متخصص حقوق بین‌الملل نیستیم و باید سیستمی نگاه کنیم و از این حرف‌هایی که در اوائل کار هیچ سخنی از آنها در میان نبود، سعی بر آن دارند که خود را محق جلوه دهند. در واقع سعی می‌کنند در برابر فهمیدن مقاومت کنند و من این مقاومت را درک نمی‌کنم.

اما اجازه می‌خواهم که بحث را با توجه به آخرین کلیپی که شما ارسال فرمودید شروع کنم. مقایسه ایران زمان احمدی‌نژاد و ونزوئلا! خب این اصلا مقایسه درستی نیست که اتفاقا ما می‌بینیم که در هفته‌نامه تجارت فردا و روزنامه دنیای اقتصاد بسیار روی این موضوع تاکید می‌شود. سوال را باید درست مطرح کرد تا به پاسخی صحیح دست یابیم. سوال درست به زعم این است: «تجربه ونزوئلا چه بود که ناگهان از عرش به فرش کشیده شد؟». نمی‌دانم از دوستان حاضر کسی در این مورد آگاهی دارد یا خیر. توضیح خواهم داد. ونزوئلا کشوری است که از اواسط دهه 90 میلادی یعنی سال‌های 93-94 تا سال 2008 میلادی، بدون هیچ وقفه‌ای و هر سال، رشد اقتصادی بالای 7 درصد را تجربه می‌کرد. یعنی در بازه‌ای 14-15 ساله این کشور کف رشد اقتصادی 7 درصد را داشته است. البته این 7 درصد، کف رشد اقتصادی ونزوئلاست. اگر اشتباه نکنم، رشد 9.1 درصدی را نیز به دست آورده بودند. اگر میانگین رشد سالیانه این 15 سال را محاسبه کنیم احتمالا رقمی حول 8 خواهد بود. یعنی 15 سال تجربه رشد 8 درصد! بسیار عالی است. این رشد با این دوام، رویای هر اقتصادی است. اما سوال صحیح دوم این است: «ریشه‌های این رشد را چگونه باید تحلیل کرد؟». دقیقا اینجاست که به طور کاملا آگاهانه از دید منتقدین دولت‌های نهم و دهم مخفی می‌شود. علت این رشد عالی و با دوام چیزی نبود جز فروختن نفت. ونزوئلا با افزایش فروش نفت، و ایجاد یک اقتصاد کاملا متکی به نفت، و سپس افزایش بودجه جاری دولتی و افزایش واردات محصولات مصرفی تبدیل شد به یک اقتصاد کاملا غیر مقاوم و ضربه پذیر. به طوری که در سال 2008 و به دلیل بحران مالی آن سال و نیز تحریم‌های نفتی از سوی قدرت‌های جهانی، ونزوئلا که یک اقتصاد کاملا دولتی و وابسته داشت، نتوانست نفت بفروشد و محصولات مصرفی را خریداری نماید. ضمن آنکه بخش اعظمی از مردم ونزوئلا و در سایه رشد بوروکراسی دولتی، به استخدام دولت درآمده بودند و بر سر سفره نفت نشسته بودند. با بسته شدن این سفره و عدم ورود ارز و کالای مصرفی به این کشور، ونزوئلا دچار یک بحران شدید اقتصادی شد که تورم آن کشور تا 800 درصد افزایش پیدا کرد و هنوز این کشور نتوانسته است برای حل این بحران چاره‌جویی لازم را انجام دهد. به طور خلاصه، ونزوئلا در حدود 15 سال نفت فروخت، رشد اقتصادی 8 درصد را تجربه کرد، ولی با بسته شدن شاهرگ نفتی، اقتصاد این کشور در کمتر از 6 ماه به ورطه نابودی کشیده شد.

مقدمه دومی که می‌خواهم عرض کنم، شرح خلاصه‌ای از وضعیت سیستم بانکی کشور است. امروزه بانک‌های ایرانی دچار بیماری «بازی پونزی» شده‌اند. اما بازی پونزی جیست؟ توضیح خواهم داد. در یک چشم‌انداز عام سیستم بانکی به این صورت کار می‌کند: بانک پس‌اندازهای بخشی از مردم را که توان سرمایه‌گذاری منفرد ندارند جذب می‌کند و در قبال آن در دوره‌های ماهیانه و سالیانه، سودی از قبل تعیین شده را به آنها می‌پردازد. اما بانک این سود را از کجا به دست می‌آورد؟ بانک سپرده‌های مردم را به صورت تسهیلات به سرمایه‌گذاران، بنگاه‌های اقتصادی و افراد متخصص در مسائل اقتصادی وام می‌دهد و بخشی از سود فعالیت اقتصادی آنها را دریافت می‌کند. بانک بخشی از این سود را برای ادامه فعالیت خود صرف می‌کند و بخشی از آن را به سپرده‌گذاران می‌دهد. اما اگر به هر دلیلی سرمایه‌گذاران، بنگاه‌های اقتصادی و فعالین عرصه اقتصادی نتوانند سود تسهیلات دریافتی از بانک را پرداخت کنند، بانک هم طبعا نخواهد توانست که سود معهود را به سپرده‌گذاران بپردازد. در این شرایط، دولت‌ها و بانک مرکزی با سیاست‌های مختلف مالی و پولی سعی می‌کنند تا هم به بانک کمک کنند که ورشکست نشود و هم تمهیداتی را فراهم کنند تا فعالین اقتصادی و بنگاه‌های تولیدی بتوانند در اسرع وقت سود تسهیلات دریافتی را به بانک بپردازند. اما اگر سیاست‌های دولت با شکست مواجه شود و در واقع رکود اقتصادی تداوم پیدا کند، بانک‌ها برای جلوگیری از ورشکستگی، دست به یک بازی خطرناک می‌زنند که به بازی پونزی معروف شده است. به این صورت که فرض کنیم سود معهود میان بانک و سپرده‌گذاران اولیه، به طور مثال 15 درصد بوده است. یعنی بانک در قبال سپرده‌گذاری انجام شده، باید 15 درصد سود به سپرده‌گذار پرداخت کند. اما چون جیب بانک خالی است، مسئولین بانکی تصمیم می‌گیرند تا سود سپرده‌گذاران اولیه را از محل جذب «سپرده‌های جدید» تامین کنند. یعنی به صورت عمومی اعلان می‌دارند که به سپرده‌های جدید از فلان تاریخ، سود بانکی مثلا 18 درصد تعلق خواهد گرفت. خب چون اقتصاد هم در رکود قرار دارد و کار تولیدی سود کمتری نسب به سود پیشنهادی بانک دارد و نیز سود بانک ریسک کمتری را به آنها تحمیل می‌کند، مردم و سرمایه‌گذاران اقتصادی تصمیم می‌گیرند تا سرمایه خودشان را به شکل سپرده در بانک بگذارند. نتیجه چه می‌شود؟ بانک در این مرحله توان پرداخت سود سپرده‌گذاران اولیه را دارد، اما چون با این حرکت خود رکود را در اقتصاد عمیق‌تر کرده، باز هم آنهایی که تسهیلات گرفته‌اند نخواهند توانست بهره بانک را بپردازند. پس بانک منابعی برای پرداخت سود سپرده‌گذاران ثانویه ندارد. در این حالت، بانک باز هم به بازی خطرناک خود ادامه خواهد داد. یعنی در یک اعلان عمومی و پیشنهاد سود مثلا 20 درصد، اقدام به جذب سپرده از طریق سپرده‌گذاران ثالث خواهد کرد. و این بازی همچنان ادامه خواهد داشت. بانک توان پرداخت سود سپرده‌گذار را ندارد، برای تامین منابع لازم اقدام به جذب سپرده‌ می‌کند. اما توان پرداخت این سپرده جدید را نخواهد داشت. برای تامین منابع، باز هم سپرده‌های جدیدی را جذب خواهد کرد. بر همین اساس است که گرچه سود دستوری بانک‌ها برای سپرده‌های جذب شده چیزی در حدود 15 درصد است اما در واقعیت حوادث به شکل دیگری رقم می‌خورد که نتیجه آن را می‌توانیم در قضیه کاسپین مشاهده کنیم. کاسپین راهی را که شرح دادم طی کرد و رقم سود پرداختی به سپرده‌ها را به 33 درصد رسانده بود. بخش زیادی از موسسات مالی که توسط بانک مرکزی تایید نشده‌اند یا تایید شده‌اند اما مورد نظارت اولیه قرار نمی‌گیرند رقم سود پرداختی بابت سپرده‌هایشان به 33 درصد رسیده است. بانک‌های بزرگ و موسسات مالی مجاز نیز امروز سود سپرده‌ای معادل 24 درصد و گاهی حتی 25 درصد پرداخت می‌کنند. طبق تحلیل‌های اقتصادسنجی، جامعه ایرانی دیگر توان سپرده‌گذاری در بانک‌ها را نخواهد داشت. به همین دلیل هم پیش‌بینی‌های اقتصادسنجی، شرایط اقتصادی سختی را برای نیمه دوم 96 یا احتمالا نیمه اول 97 پیش‌بینی می‌کنند.

طبق آمارهای ارائه‌ شده از سوی مرکز آمار، ما در سال 95 به رقم بیکاری 12.4 درصد رسیده‌ایم که حداقل پس از دوران جنگ یک رقم استثنایی است. یعنی در بدترین شرایط رکودی قرار داریم که البته این رکود اسفناک ریشه در سیاست‌گذاری‌های اشتباه دولت دهم دارد. ولی سیاست‌های دولت یازدهم هم در ایجاد بحرانی که به زودی با آن مواجه هستیم، بسیار موثر بوده است. در واقع دولت یازدهم اگر بیشتر از دولت دهم مقصر نباشد، کمتر هم تقصیر ندارد. مهم‌ترین تقصیر دولت یازدهم این است که تمام برنامه اقتصادی خود را بر محوریت برجام پی‌ریزی کرد ولی خب چون برجام در مسائل اقتصادی با شکست مواجه شد و به قول جناب سیف، رئیس محترم بانک مرکزی دستاوردهای ایران از برجام «تقریبا هیچ» بوده است، دولت نیز نتوانست از فرصت 4 ساله خود استفاده کند و شرایط را بدتر کرد.

در مورد رشد اقتصاد یازده درصد فرمودید. مطمئن هستم که خود شما هم این میزان رشد را قطعا شوخی می‌دانید. چرا که طبق آمارهای بانک جهانی، پس از برجام، هم سرمایه‌گذاری خارجی در کشور کاهش یافته است، هم در سال 95 سرمایه‌گذاری ثابت داخلی کاهش یافته است و مهم‌تر آنکه سرمایه ثابت هم در سال 95 با 3.5 درصد کاهش مواجه شده است. و این یعنی اقتصاد ما کوچک شده. پس نرخ رشد 11 درصد که کاملا شوخی است. بانک جهانی نرخ رشد سال 2016 ایران را 7.4 اعلام کرده است. که اتفاقا بر اساس همان گزارش، 6.5 درصد از این رشد کاملا معطوف به افزایش فروش نفت بوده است. یعنی نفت فروخته‌ایم و رشد پیدا کرده‌ایم. دقیقا همان تجربه ونزوئلا. ونزوئلا هم 15 سال نفت فروخت و رشد اقتصادی متوسط 8 درصد را تجربه کرد. پس اگر ما بخواهیم دولتی را با ونزوئلا مقایسه کنیم، قطعا دولت یازدهم البته متاسفانه، در اولویت قرار دارد. نکته جالب‌تر این است که ونزوئلا در آن 15 سال کاملا به درآمدهای نفتی خود دسترسی داشت. اما ایران متاسفانه به درآمدهای نفتی خود دسترسی بانکی ندارد. آقای ظریف خودشان بهتر می‌دانند که از چه طریقی دارند حقوق کارمندانشان در سفارت‌‌خانه‌های ایران در کشورهای مختلف را می‌پردازند: «مکانیسم فوق پیشرفته چمدان»!

نکته دیگر اینکه، ما چون نمی‌توانیم درآمدهای نفتی و ارز را وارد کشور کنیم، مجبور هستیم در همان محل مبدا که پول را از بانک خارج می‌کنیم، به صورت نقدی (و نه بانکی) پول را خرج کرده و کالا وارد کشور کنیم. خب هر عقل سلیمی می‌گوید بهتر است کالاهای سرمایه‌ای و فناورانه روز دنیا را وارد کنیم. اما به دلیل آنکه در قطعنامه 2231 ما از واردات هر نوع کالایی که استفاده دوگانه داشته باشد، یعنی هر کالایی که قابلیت استفاده از صنعت هسته‌ای را داشته باشد محروم هستیم، نمی‌توانیم طبف وسیعی از کالاها را وارد کنیم. در نتیجه دولت اقدام به واردات کالاهایی همانند شامپو، غذای سگ، زیره، مربا، دسته بیل، تایر فرغون، قاطر، آب معدنی 60 هزار تومنی و... کرده است که نتیجه آن ورشکستگی کارخانه‌هایی با قدمت 70 و 80 سال است!

در مورد قیمت ارز هم که فرمودید، من واقعا نمی‌دانم از چه فرمولی استفاده کردید که افزایش ارز از 3200 تومن در مرداد 92 به 3758 تومان در تاریخ 21/2/95 را فقط «3 درصد» محاسبه فرمودید. این افزایش چیزی در حدود 20 درصد است و نه 3 درصد. ضمن آنکه طبق وعده دولت قرار بود قیمت دلار کاهش یابد و نه آنکه افزایش 20 درصدی آن را موفقیت برجام بدانیم. مهم‌تر آنکه باید دید این جلوگیری از افزایش قیمت دلار تا چه زمانی امکان‌پذیر است؟ نکته مهم آنکه؛ ایران به ارز نفت خود دسترسی مستقیم ندارد و البته مقدور هم نیست که این حجم از پول را در قالب مکانیسم چمدان وارد کشور کنیم. بهتر است بگوییم که دولت برای حفظ قیمت دلار در همین کانال 3700 تومان، اقدام به آینده‌فروشی کرده است و سرمایه‌های ایران در خارج از کشور را به فروش می‌گذارد. قطعا دولت قادر نیست که این روند را تا چند ماه دیگر ادامه دهد. ضمن آنکه طبق پیش‌بینی‌های حاصل از فرمول‌های علم اقتصادسنجی، بحران بانکی در آینده‌ای نزدیک سر باز خواهد کرد و غول نقدینگی که در همین 4 سال دو برابر شده است وارد میدان شده و باز هم طبق پیش‌بینی‌ها احتمالا ابتدا به سمت بازار کالاهای مصرفی سرازیر خواهد شد، سپس به سمت بازار ارز و سکه و در نهایت به سمت بازار مسکن. پس در ابتدا ما با یک گرانی در بازار کالاهای مصرفی مواجه خواهیم بود، سپس به دلیل افزایش قیمت دلار و سکه یک موج گرانی دیگری را در کالاهای مصرفی تجربه خواهیم کرد و در مرحله آخر با افزایش سرسام آور قیمت مسکن با موج سومی از گرانی در بازار کالاهای مصرفی مواجه خواهیم شد. و از آنجایی که اکثر کارگاه‌ها و کارخانجات بزرگ ما در دولت یازدهم به دلیل سیاست‌های ونزوئلایی تعطیل شده‌اند، کشور عملا فلج خواهد شد.

در بخش فروش نفت: اطلاعی ندارم چرا در از اواسط سال 91 تا اواخر بهار 93 میزان فروش روزانه نفت، توسط دولت‌های دهم و یازدهم اعلام نمی شد. اما هر چند از اواخر سال 89 تا اواخر سال 91 ما هر روز میزان فروش نفت‌مان کمتر می‌شد تا اینکه به رقم 850 بشکه در روز رسید، و این برای یک اقتصاد متکی به نفت فاجعه است. اما جالب است بدانیم که در اواسط زمستان سال 91 این کاهش متوقف و روند صعودی فروش نفت آغاز شد. به طوری که طبق آمارهای اعلام شده از مراکز آماری انرژی جهان، ایران در زمستان 91 نسبت به پاییز همان سال نفت بیشتری فروخت. در بهار 92 نسبت به زمستان 91 نفت بیشتری را به فروش رساند. و این روند تا به امروز ادامه دارد. در مرداد 92 که دولت عوض شود، فروش نفت ایران طبق آمارهای جهانی بین یک میلیون و 400 بشکه نفت تا یک میلیون 800 بشکه در روز بوده است. پس این قضیه که با ادامه همان روند، فروش نفت ایران به صفر می‌رسید کاملا مردود است و رد می‌شود.

در بخش بودجه دولت: بودجه مصرفی دولت در این 4 سال به بیش از دو برابر و به عبارتی تا نزدیک 140 درصد رشد داشته است. اما فاجعه آنجاست که بدانیم تمام این افزایش بودجه مصرفی در بخش بودجه جاری بوده است. به طور متوسط در این 4 سال، کمتر از 20 درصد از بودجه عمرانی مصوب مجلس محقق شده است (به گزارش‌های مرکز پژوهش‌های مجلس و لایحه تفریغ بودجه مراجعه بفرمایید). خب پس این ادعا که با برجام ما توانستیم از روند کاهش فروش نفت جلوگیری کرده و بودجه لازم برای توسعه کشور را تامین کنیم یک شوخی است. چون اگر ادعا کنیم با برجام توانستیم میزان فروش نفت را بیشتر کنیم صحیح است اما هیچ ارتباطی میان برجام و روند کاهش فروش نفت مشاهده نمی‌شود. ضمن آنکه چه پس از برجام و چه قبل از آن، دولت به طور متوسط چیزی حدود 17-18 درصد از بودجه عمرانی را پرداخت کرده است. پس برجام روی بودجه عمرانی کشور کاملا بی‌تاثیر است. این رفتار دولت کاملا شبیه رفتار ونزوئلا بین سال‌های 94 میلادی تا 2008 است که بودجه عمرانی آن با تساهل و تسامح صفر بوده است و همه افزایش بودجه، به بودجه جاری اختصاص پیدا کرده است.

در مورد خروج از انزوا تا حدی با شما موافق هستم. اما نتیجه آن جز چند تفاهم‌نامه چه بوده است؟ توتال کجا رفت؟ مگر بهار سال گذشته با توتال امضا نکردیم؟ چرا تا به امروز هیچ اقدامی (حتی در سطح برنامه‌ریزی و طرح‌ریزی) انجام نشده است؟ آن شرکت هندی که کل منطقه آزاد چابهار را دو دستی تقدیمش کردیم، چرا قصد خروج از ایران را دارد؟ چرا ترمینال فرودگاه امام خمینی پس از یکسال گذشت از زمان انعقاد قرارداد، پیشرفتی معادل صفر (0) را به خود دیده است؟ چرا تمام سهم ما از واردات 13 کشور همسایه خودمان کمتر از 2 درصد است؟ چرا ترکیه که در بدترین شرایط سیاسی با عراق قرار دارد سهمی بالای 40 درصد را به خود اختصاص داده است؟ چرا ما هیچ صادراتی به افغانستان نداریم؟ چرا ما باید امروز در عراق و سوریه هزینه بدهیم، شهید بدهیم، اما فردا ترکیه و فرانسه و کادانا و آلمان سود امنیت حاصل از هزینه ما را ببرند؟ بهتر نیست وزیر محترم خارجه‌مان به جای آنکه برای قدم زدن با وزیر خارجه آمریکا ثانیه‌شماری کند به فکر دیپلماسی اقتصادی در کشورهایی می‌افتاد که اتفاقا ما می‌توانیم تا سال‌ها بازارهای آنها را ببلعیم؟

چرا تورم ماهیانه فروردین 96 12.5 درصد شده است؟ آیا این نسیمی از طوفانی نیست که در آینده نزدیک کشور را خواهد در نوردید؟ به نظرتان اینگونه نیست که غول نقدینگی که در عرض 4 سال دو برابر شده و البته در بانک‌ها خوابیده، در حال بیدار شدن است؟ آیا این روند جز ناشی از سیاست‌های غلط دولت یازدهم است؟

بنده به ضرس قاطع عرض می‌کنم که ما باید قطعا و یقینا به آقای روحانی رای بدهیم. چرا که ظلم آن است که خلعت ریاست جمهوری را بر تن افرادی بکنیم که هنوز از راه نرسیده مجبور به مواجهه با بحران بانکی حاصل از سیاست‌های غلط دولت یازدهم هستند.

در مورد قطعنامه 1929 فرمودید. با شما موافقم که یکی از سخت‌ترین قطعنامه‌ها علیه یک کشور بوده است. اما خوب است بدانیم که هر 6 قطعنامه‌ هسته‌ای علیه ایران و البته تمام تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران دو پایه کلی دارند: پایه اول سیاسی است و پایه دوم حقوقی. پایه سیاسی چند تکه بوده و از ماهیت انقلاب اسلامی تا حرف‌های با محتوا و حتی بی‌اساسی که از همان اول انقلاب بیان شده تا رفتار غلط دولت مرحوم هاشمی، تا اشتباه مهلک جناب روحانی در عقد قرارداد برای خرید سانتریفیوژ از پاکستان تا خیانت‌های بعضی نمایندگان در مجلس ششم و البته اشتباهاتی که جناب احمدی‌نژاد انجام دادند را شامل می‌شود. اما پایه حقوقی تمام تحریم‌ها و قطعنامه‌های هسته‌ای به توافق‌نامه سعدآباد بر می‌گردد که محصول دیپلماسی ناشیانه جنابان روحانی و ظریف است. در این مورد اگر بخواهید بیشتر توضیح خواهم داد.

با تشکر و سپاس

حماقت محض

حضرت امیر در جایی، مطلبی می فرمایند که قریب به مضمون آن میشود اینکه باید حد اعتدال را در دوستی و دشمنی نگه داشت چرا که هر دوستی ممکن است روزی دشمن شود و هر دشمنی نیز ممکن است روزی دوست شود. 

گاهی من و امثال من، حسب جوانی در نظرات سیاسی ممکن است تند برویم، البته افتخار ندارد اما از سر خامی است! اما شمای کاندیدای ریاست جمهوری چرا؟ شما خیر سر نامبارکتان، قرار است کشور را با همین رقبای امروز اداره کنید. با این دست فرمانی که شما آقایان به پیش می روید، واقعا چطور رویتان میشود که فردای انتخابات در چشم همدیگر نگاه کنید.همین رفتار امروز شماست که فردا میشود بلای جان مردم...

از آن طرف هم بعضی از دوستان ما، آنچنان روحانی را میزنند که تو گویی با شیطان بزرگ در افتاده اند. کمی آرامتر خواهشا؛ انرژی مان را باید جای دیگری خرج کنیم. طوری رفتار نکنیم که اگر خدایی نکرده دولت روحانی ۸ ساله شد، رویمان نشود بگوییم او رییس جمهور نظامی است که ثمره خون ۳۰۰ هزار شهید گلگون کفن است. جوری رفتار نکنیم که انتقاد امروز "تف سر بالای" فردا بشود.

خلاصه که در این مورد باید حتما جانب عدل (و نه اعتدال) را نگهداشت.

نه مثل جهانگیری-قالیباف شویم که مثل سگ و گربه به جان هم می پرند و نه مثل رئیسی بی بخار حرف بزنیم و به این میزان محتاط باشیم.. منصف باشیم.

باشد که رستگار شویم....

نظر دکتر سریع القلم در مورد برجام

بخشی از آنچه ما بی سوادان در خشت خام میدیدیم، به تازگی برای عقل منفصل رئیس محترم جمهور در آینه هویدا شده است

آینده برجام

در باب برجام

 

در مورد برجام به عنوان ایده مرکزی دولت یازدهم نقدهای بسیاری چه از نظر روابط بین الملل، چه از نظر حقوق داخلی، و چه از نظر اقتصادی دارم.

فکر میکنم مشروعیت بحث در این مورد را هم داشته باشم.

ابتدائا اینکه طبق اصل هفتاد و هفتم قانون اساسی، هر نوع عهدنامه، مقاوله نامه و قرارداد بین المللی باید به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد که خب برجام به تصویب مجلس نرسید. برجام به شورای عالی امنیت ملی رفت. میدانیم که مصوبه های همه شوراهای عالی کشور فقط زمانی قانونی هستند که به امضای رهبری برسند. رهبری برای تایید برجام ۹ شرط گذاشتند که هیچکدام از این شروط توسط دولت اجرا نشد. نتیجه آنکه برجام کاملا به صورت غیرقانونی در حال اجراست. طبق قانون، هر شهروند ایرانی میتواند از دولت بابت اجرای برجام به دیوان عدالت اداری شکایت کند.

از نظر کارکردی میدانیم که هنوز بخش زیادی از تحریمهای بانکی که طبق برجام باید تعلیق (و نه لغو)میشد همان تعلیق هم نشده است. میدانیم که پول نفت،جز از طریق مکانیسم فوق پیشرفته چمدان وارد کشور نمیشود. به همین دلیل هم هست که دولت محترم مجبور است پول را از حساب خارج کرده و مثلا "غذای سگ" یا مثلا "مربا" یا "اب معدنی ۶۰ هزار تومنی" وارد کشور کند.

ضمن اینکه طبق نتایج همین مذاکرات و بیانیه رسمی آژانس بین الملل انرژی اتمی، ایران قبول کرده است که قبلا به دنبال بمب اتم بوده؛ به شکلی که تا قبل از سال ۲۰۰۳ میلادی، به صورت سازمان یافته و پس از آن به صورت غیر سازمانی به دنبال بمب اتم بوده است. نتیجه چیست؟ دولت محترم معتقد است ما اولین کشوری هستیم که از ذیل فصل هفتم سازمان ملل بدون جنگ خارج شدیم و مدعی است برجام سایه جنگ را از کشور دور کرده است؛ سلمنا!

آقای روحانی خودشان بهتر میدانند که ما هیچگاه ذیل بند ۴۲ فصل هفتم سازمان ملل نبودیم. بندی که ژاپن،عراق و لیبی را شامل میشد. ما ذیل بند ۴۱ بودیم. در حالیکه با برجام این اهرم به دست دشمنان این ملت داده شده است تا هر زمان و به هر بهانه ای ایران را به ذیل بند ۴۲ همین فصل برده و ابزار قانونی لازم برای جنگ علیه ایران را به دست آورند.

یادمان باشد کل تحریم های هسته ای دو پایه داشته است. پایه اول که سیاسی است چند تکه بود. یعنی مبتنی بر سخنرانیها و حرفهای بسیار زیادی و همچنین عملکردها و رفتارهای سیاسی اشتباه دولت مرحوم هاشمی و بعضی نمایندگان مجلس ششم بود. اما تحریمهای هسته ای یک پایه حقوقی داشت و آن نیز همان قرارداد سعدآباد است که توسط جناب روحانی امضا شد.

در مورد عملکرد بانک مرکزی هم خب طی دولت یازدهم و در همین ۴ سال، نقدینگی کشور به بیش از دو برابر افزایش پیدا کرده است که با بازی پونزی این نقدینگی حبس شده است. من امیدوارم رییس جمهور دوازدهم ما هم جناب روحانی باشد تا نتیجه عملکرد اقتصادیشان به پای خودشان نوشته شود. طبق پیش بینی اقتصاددانان، احتمالا این غول نقدینگی طی نیمه دوم همین امسال و یا نهایتا نیمه اول سال ۹۷ بیدار خواهد شد و تورمی وحشتناک را به جان کشور خواهد انداخت. عکسهای شادی کاهش تورم به پای دولت یازدهم نوشته شده است. اجازه بدهیم مصیبت این بازی پونزی هم به پای همین عزیزان باشد.

در بخش وزارت اقتصاد هم که خب میدانیم بودجه دولت به طور سرسام اوری افزایش پیدا کرده و همه این افزایش هم مختص بودجه جاری است. به طوری که طی این سالها کمتر از ۲۰ درصد بودجه عمرانی محقق شده است. 

البته خب انصافا افزایش پایه های مالیاتی بسیار عالی است که دستشان درد نکند.

دیروز هم البته آمار بانک جهانی حاکی از این بود که ایران چهارمین کشور وارد کننده دنیاست: غذای سگ، دسته بیل، تایر فرغون، آب معدنی ۶۰ هزار تومنی، شامپو و....

و در نتیجه: ورشکستگی پاکسان و ارج و ازمایش

در مورد برجام با افراد زیادی مصاحبه کردم. عده زیادی برجام را نخوانده بودند که این مورد هم شامل هواداران برجام میشد و هم منتقدینش. با نخوانده ها کاری ندارم. آنانی که برجام را خوانده بودند نظرات مختلفی داشتند. بیشتر آنها با اصل برجام و سیستم مذاکراتی دولت کاملا مخالف بودند.

اما عده دیگری هم بودند که بنا به دلایلی معتقد بودند ما مجبور بودیم که برجام را امضا کنیم. اما در هر صورت دولت باید میدانست که برجام قابلیت اقتصادی بالایی ندارد. پس اشتباه محض دولت بود که کل سیستم برنامه ریزی اقتصادی خود را حول محور برجام شکل داد.

به یک دلیل معتقدم که دولت اقای روحانی باید عوض شود که آن دلیل هم برجام است. دولت برجام اگر بماند برای حفظ برجام امتیازهای امنیتی دیگری را پیشکش خواهد کرد

به یک دلیل معتقدم دولت اقای روحانی باید بماند که آن دلیل هم برجام است. دولت برجام باید بماند تا نتایج برجام به پای خودش نوشته شود.نه آنکه چند سال بعد دوباره ژست منجی بگیرد و روز از نو،روزی از نو...

باشد که رستگار شویم...

دست مریزاد به بچه های دکتر سلام

قبل از انتخابات و زمانی که کشور وارد فضای سیاسی میشه، مردم هم معمولا یواش یواش از فضای عقلانیت فاصله می گیرند و به احساسات روی می آورند. تبلیغات کاندیداها، تایید و رد صلاحیت ها، تیترها و گزارشهای سایت ها و روزنامه ها و گفتگوها و مصاحبه های مردان سیاسی کشور در تشدید این فضا به شدت موثر هستند و تقویت می کنند.

در این شرایط آن کسی برنده هست که بتونه جریان سازی کنه. جریان های بلندمدت (مثل انقلاب که یک جریان 1400 ساله بود) مبتنی بر عقلانیت هستند، لیکن جریان های زودگذر سیاسی مثل همین جریانهای سیاسی قبل انتخابات مبتنی بر احساس بوده و سریع اثر خود را از دست می دهند. این جریانات سیاسی گرچه زودگذر هستند ولی نتایج آنها اثرات عمیقی دارند؛ لحظه ای فکر کنید در انتخابات 92 به جای روحانی مثلا جلیلی رای می آورد یا قالیباف، این انتخاب گرچه معلول یک جریان سیاسی زودگذر بود، لیکن علت یک اثر بلند مدت در کشور میشد. از این تحلیل های سیاسی که بگذریم؛ باید اعتراف کنم که به جز شخص احمدی نژاد دیگر افراد جریان سیاسی راست و اصول گرایان و حتی بسیجی ها متاسفانه اصلا توانایی جریان سازی ندارند. این افراد معمولا دیر تشخیص می دهند، یا دیر عمل میکنند...

اما این وسط برنامه طنز سیاسی دکتر سلام با مصاحبه های مردمی خودش و تاثیری که این مصاحبه ها قطعا بر افکار مردمی دارند می تواند یک جریان سازی فوق حرفه ای و به یاد ماندنی رو به نفع جریان سیاسی راست داشته باشه، تا هم معتدلیون رو سر جاشون بنشونه و هم اینکه به بازیگران و مدعیون سمت راست یک درس درست و حسابی بده...

درود بر سازندگان این مستند سیاسی-کمدی...درود و دوصد درود و هزار درود...خدا حفظشون کنه